bilalrx
Bilgi Girilmemiş
SES NEDİR?
Ses enerjisi bir titreşimdir. Maddeden oluşan bir ortamda yayılan mekanik bir titreşim dalgasıdır. Bir klinisyene göre ise ses, işitme duyusunun uyaranıdır.
HOPARLÖRLER
Elektrik enerjisini ses enerjisine çevirir.
Hoparlör Çeşitleri
Hoparlörün Elektriksel Empedansı
Alçak frekanslarda empedansın en büyük değere ulaştığı frekansa hoparlörün rezonans frekansı denir.
Pratikte hoparlör empedansı 8 Ohm denince; 400 Hz.de ölçülen empedans bilinir.
Yüksek frekanslarda hoparlör empedansı artar. Bu nedenle,yuvarlak bir değer olsun diye hoparlör empedansı ile ölçmeler, 400-1000 Hz.arasında yapılır.
Hoparlör Polaritesi
Ölçüm için, bobin uçlarına pil bağlanır. Diyafram ileri giderse pilin artı ucunun bağlı bulunduğu yer, bobinin de artı ucudur.
Huni Hoparlörler
Alüminyum ya da plastikten yapılır. Huni hoparlörün üretebileceği en düşük frekansa, hoparlörün kesim frekansı denir. Huni hoparlörde güç dönüştürme verimi %10-%40 arasındadır ( Direkt radyatörde % 10.dur)
Çeşitleri.
Hoparlör Kabinleri
Üç yollu Hoparlörler: Bas-Orta-Tiz
Bölüştürme filtresi:
Pasif Radyatör
Yardımcı bas hoparlorlörü.
Manyetik kısmı ve ses bobini yoktur.
Sistemin alçak frekanslardaki (Bas seslerdeki) karakteristiğini genişletmeye yarar.
HOPARLÖR GÜCÜ
Çalışma gücü ( Operating Power )
Ölçülmesi, 100-4000 Hz.arasında yapılır. Hoparlör ekseninden 1 M.uzakta 12 mikrobarlık (96 dB.lik) veya 3 M.uzaklıkta 4 mikrobarlık (86 dB.lik) ses basınç şiddeti üretebilmesi için hoparlör ses bobinine uygulanan sinüzoidal elektriksel güç değerine çalışma gücü denir.
Kapasite (Power Handling Capacity )
Hoparlörün hasara uğramadan dayanabileceği sürekli güç değeridir. Yüksek güçlü olarak bilinen bas hoparlörlerin kapasiteleri : 10-250 W. arasındadır.
Müzik gücü ( Musical Power )
Hoparlör bobinine 25 Hz.den küçük, konuşma ve müziği temsil etmek üzere darbeli gerilim uygulanır. Hoparlörde uğultu ve cızırtının başlamadığı, distorsiyonun henüz gözlenmediği duruma gelinceye kadar, giriş elektriksel gücü arttırılarak müzikal güç bulunur.
SİSTEMİN DAĞILIMI
Şunu belirtmem gerekir ki ana ünüitenin ve kolonların kabinlerini yapmak büyük bir zevkti. Bunu yaptırabilirsinizde fakat kullanılan malzeme ve işçilik iyi olmayabilir iyi olsa bile pahalıya patlayabilir.
Sistemimde iki ana kolon (uzunluk x genişlik x derinlik = 120cm x 25cm x 35 ) , manyetik koruması özel akustik süngerle sağlanmış (kolonun iç duvarları kaplanmış) ve wofeer bölümü ile kolon bölümü içten ayrılmıştır. En önemlisi sertleştirilmiş özel MDF (1.5 cm kalınlığında) malzeme kullanılarak yapılmıştır. Bir tanesinin üzerinde 1 adet TS-S20 tweeter , 1 adet TS-W203C subwoofer, 1 adetTS-M103 orta bas sürücü , 1 cift TS-G1716 hoparlör ve 1 adet TS-H871 hoparlör bulunmaktadır. Tek kolanda bağlantı switch sayısı 3 ‘tür (woofer, hoparlör ve tweeter bağlantıları). Unutmadan söyleyeyim kolonların boş ağırlığı 22Kg. Ayrıca iki subwoofer iki de kolon bölümünde olmak üzere ön tarafa yerleştirilmiş bass refleks delikleri de mevcuttur.
Sistemde ayrıca 2 adet (uzunluk x genişlik x derinlik = 20cm x 30cm x 35cm ) ayrı çekmece kolon vardır. Kolonlar TSA6920 hoparlör ile donatılmıştır ve arkada bass reflesk deliklidirler.
Ve yine 2 adet (uzunluk x genişlik x derinlik = 15cm x 12,5cm x 10cm ) bir çift TS-H871 (8.7cm 2 yollu) donatılmış ve önüne küçük elips hava deliği açılmış uydu hoparlörler bulunuyor.
İyi bir oto müzik sisteminin olmazsa olmazları nelerdir?
İyi bir sisteme sahip olmak için ilk olarak belirli niteliklere sahip bir radyo-teyp almak gerekiyor. Herşeyden önce ön ve arka hoparlörlere bağımsız kumanda edilebilmeli (Fader yapılabilmeli).
Bass ve Treble (kalın ve ince) seslerine de bağımsız olarak kumanda edilebilmeli. Kendi içinde en az 4×30 Watt gücünde bir amfi çıkışı (Hipower) olmalı. İlave bir amfi ile sistemin her zaman kuvvetlendirebileceği düşünülerek ekstra amfi çıkışının olmasına dikkat edilmeli.
Otomobilde kaliteli müzik dinlemek için kesinlikle CD player’a sahip olmak gerekiyor. Bu nedenle alınacak radyo-teybin bagaj disk çalar çıkışı da olmalı. Bu sayede bagaja monte edilecek bir CD player’ı teybin üzerinde bulunan bir düğmeden kontrol ederek istenilen diski rahatlıkla dinlemek mümkün oluyor. Kullanılan bagaj diskleri genellikle 6 10 ya da 12 adet disk çalma kapasitesine sahiptir.
Bu sistem tamamlandıktan sonra sıra hoparlörlerin seçimine geliyor. Eğer bütçe kısıtlıysa orjinal hoparlörler kullanılarak sistem tamamlanabiliyor. Hoparlörler monte edilirken otomobilin kendi yuvalarını kullanmak yeterli.
Müzik sistemi alınırken nelere dikkat etmeli?
Sistemi kurmaya başlarken üç önemli faktörü göz önünde bulundurmak gerekir:
İstenilen performans Otomobildeki elverişli alanBu iş için ayrılan bütçe
Kuracağınız sisteme en uygun ürünü seçmelisiniz. Kurduğunuz sistemin basit olmasına önem göstermeli gereksiz ekstra ürün kullanmamalısınız.
Bir müzik sistemi kurarken ilk önce plan yapmalı ve her zaman kurmuş olduğunuz sisteme daha sonra ilaveler yapabileceğinizi unutmamalısınız.
Unutmayın hiçbir zaman daha çok ilave daha çok kaliteli ve yüksek ses elde etmeniz anlamına gelmez.
Daha kaliteli ses için otomobilin orijinal radyo-teybini değiştirmek zorunlu mu?
Günümüzde fabrika çıkışında bir dizi standart ve sökülmesi güç parçalarla teslim edilen otomobillere farklı aksesuar ve donanımların ilave edilmesi gittikçe zorlaşıyor.
Örneğin SRS Hava Yastığı Sistemi bulunan bir otomobile satış sonrası bu değişikliğin getirdiği görüntü bozukluğu haricinde bir sorun yaşanmaz.
Burada karşılaşılan asıl zorluk hoparlörlerde ve bunları çalıştırmak için gerekli olan gücün sağlanamamasından karşımıza çıkar. Aracınıza
Araç sahibinin dinlediği müzik türü oto müzik sistemi seçiminde ne derece etkili?
Kaliteli müzik sisteminin anahtarı; hoparlördür! Araç sahibinin dinlediği müzik hoparlör seçiminde son derece etkili. Çünkü her hoparlörün kendi karakterine uygun olarak iyi çaldığı bir müzik türü vardır.
Bazı hoparlörler mekanik ses verirler bazısı çok fazla echo yapar
Hangi tür müziğe hangi hoparlör kullanılmalı?
Dünyada yüzlerce marka değişik hoparlör var. Çoğu hoparlör markası tek veya iki farklı müziğe odaklanmıştır. Mesela klasik ve slow müziği iyi çalar. Ama techno müziği çaldığı zaman ses bozulmaya başlar.
Techno müzik çalan hoparlör ise slow müzik çaldığında çok sert bir ses verdiği için rahatsız olursunuz.
Bununla birlikte distribütörlüğünü yaptığımız MB Quart marka hoparlörlerin en büyük özelliği ise her türlü müziğe uyumlu olması. Zira bu marka Amerika’da bütün otomobil müzik sistemleri ile ilgili profesyonel yarışmalarda en yüksek dereceyi elde eden markadır.
Araçların arka cam içi panellerine hoparlörler yerleştirmek doğru mu?
Eskiden bu uygulama çok yaygındı. Ancak bu bölümler artık hoparlör takmaya elverişli değil. Çünkü bu bölümlerin iç taraflarında darbe emici sac kafesler var. Görevleri arkadan vurma esnasında süspansiyon vazifesi görerek aracın katlanmasını önlemek. Eskiden Doğan Şahin tarzı arabalarda o paneller kesilip oralara hoparlör takılıyordu.
Bugünkü otomobillerde o paneli kesmek cinayet! O sacı kesip aynı yerlere 25-30 cm’lik hoparlör koyarsanız otomobil arka veya yan darbe aldığında arka kapıları buruşacak ve açılmayacaktır. Yani otomobildeki mukavemet yok olacaktır. Ayrıca müzik açısından arkadan gelen ses makbul değil. Önemli olan sesin önden gelmesi. Bir konsere gittiğiniz zaman ya da evinizde müzik dinlediğinizde müzik hep önden gelir. Öne yerleştirilen hoparlörler daima daha iyi performans verir.
Otomobilin orijinalliği bozulmadan müzik sistemi nasıl yenilenebilir?
Müzik sistemleri oldukça pahalı uğraşlar. Bu nedenle kısıtlı bütçeler için de çok aşamalı sistemler bulunuyor. Kısacası ucuz bir sistemle başlayıp eklemelerle bu sistemi kusursuz hale getirebilmek mümkün. Bu noktada en önemli konu montaj. İyi bir montajcı müzik sistemini otomobili kesip biçmeden otomobili tahrip etmeden kurmak zorunda. Burada devreye bilgi beceri deneyim ve ustalık giriyor. İyi bir müzik seti yaratmak adına araçlarının tahrip olmaması için otomobil sahiplerinin araçlarını ustalık ve becerilerine güvenmedikleri montaj atölyelerine teslim etmemeleri gerekiyor.
Yenilenen müzik sistemini başka bir araca aktarmak mümkün mü?
Aynı taşınırken evdeki müzik setini alıp başka bir eve götürmek gibi otomobilini satmaya karar verdiyse taktığımız sistemi söküp otonun orijinal sistemini yerine sıfır hasarla takıyoruz. Böylece araç eski haline geldiği için satılırken değer kaybetmiyor.
Direksiyondan kumanda sonradan taktırılabilir mi?
Direksiyondan kumanda arabanın orijinal sistemiyle beraber satılan bir donanım. Sonradan yaptırma imkanı yok. Bu kumanda sayesinde arabanın radyo-teybini direksiyondan açıp kısabiliyor ve radyo kanalı değiştirebiliyorsunuz. Bu konuda önemli bir nokta otomobilin orijinal teybinin değiştirilmesi halinde direksiyondan kumandanın kullanılamaz hale gelmesi. Piyasada “interface” denilen adaptörler sayesinde bazı marka teypleri direksiyondan kumanda ile kullanma imkanı var ama çok kısıtlı.
Sonradan çoklu CD çalar taktırırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Otomobilin orijinal CD çalarını taktırmak gerekiyor. CD çaları herhangi bir yerden değil mutlaka otomobili üreten firmadan alınması gerekiyor. Çünkü aynı marka ve model bile olsa üretici firmadan almadığınız CD otomobile birebir uymuyor. Bunun nedeni firmanın CD üzerinde kendine özel değişiklikler yapması. Firmalar otomobil sahiplerini CD çaları sadece kendilerinden almaya mecbur bırakıyor. Bu yüzden de fiyatları normal CD’lere oranla iki misli oluyor.
Eski otomobillere CD çalar taktırmak mümkün mü?
Eski otomobillerde teybin CDçıkışı yoksa “FM modülatörlü” diye tanımlanan CD çalarlar var. Bagaj CD’si ama öne gelen ve kibrit kutusundan biraz daha büyük bir görüntü ünitesi var. Onun üzerinden şarkı ve CD değiştiriyorsunuz. Sesini de FM frekansından 88.3 veya 88.9′a ayarlayıp oradan dinliyorsunuz. Yani sanki arabanın içinde bir radyo istasyonu varmış gibi bagajdan size yayın yapıyor. Bu CD çalarlarda ses CDdeğil radyo kalitesinde oluyor. Ama başka bir çözüm yok. Bugün Doğan’a da Renault 12′ye de bu şekilde CD çalar takabilirsiniz.
Otomobilde mp3 dinlemek için neler yapılabilir?
Walkman tarzı portatif mp3′leri özel adaptörler sayesinde otomobilinizin teybine takabilirsiniz. Ayrıca sadece otomobiller için üretilmiş mp3′ler de var. Oto Müzik Merkezi olarak ithal ettiğimiz M-Station marka oto mp3 3000 şarkı kapasiteli. Aynı oto radyo-teybi gibi altı kızaklı olduğu için istendiğinde çıkarıp yanınıza almak mümkün. Evinizdeki bilgisayardan download ettiğiniz şarkıları mp3′ün hafızasına kaydederek arabanızda dinleyebiliyorsunuz. Bu mp3′ün fiyatı 1.000 ile 1.250 Dolar arasında değişiyor.
Yeni jenerasyon otomobillerde karşılaşılan en büyük güçlükler nelerdir?
Müzik sistemleri artık arabalara çok entegre olmuş durumda. Sisteme ilave bir amfi eklemek inanılmaz güç. Bunu yaparken arabanın en ufak bir kablosuna zarar verseniz araba bir daha çalışmayabilir. Böyle bir arıza garanti kapsamı dışına çıkacağı için otomobil sahibi çok güç durumda kalacaktır. Dolayısıyla teknolojiyi çok yakından takip etmek gerekiyor.
Bu nedenle günümüzde müzik tesisatı yapan montajcı sayısı hızla azalıyor. Amerika’da her yıl 300-500 montaj dükkanı kapanıyor. Türkiye’de birkaç sene öncesine kadar çok fazla montaj atölyesi vardı. Şimdi montajcı sayısı bakımından on sene öncesinin rakamlarına döndük. Sadece bu işi en iyi bilenler ayakta kalabiliyor.
Oto Müzik Sistemleri ile ilgili bazı terimler
HOPARLÖR
Kaliteli bir oto müzik sisteminin temeli iyi bir hoparlörden geçer. Monte esnasında dikkat edilmesi gereken husus otomobilinizdeki hoparlör yerlerine uygun ebatlarda hoparlör takılmasıdır. Montajcı mutlaka otomobilin kendi hoparlör yuvalarını kullanmalı bu yuvalar içine olabilecek en büyük ebatta hoparlör monte etmelidir.
SUBWOOFER
20-100 hz arasındaki frekans bandındaki sesler bas sesler olarak tanımlanır. Bu frekans bandındaki sesleri veren hoparlöre subwoofer adı verilir.
Subwoofer müziğin içinde olan alt basları verir. Arabanıza subwoofer takmazsanız arabanızın kapılarına takılı olan hoparlörlerden gerekli olan dip bas sesleri istediğiniz gibi duyamazsınız. Kaliteli müzik dinlemek için bagaja küçük dahi olsa mutlaka bir subwoofer taktırmak gerekir. Müziğin içindeki kontrabası bas gitarı duyabilmeniz için subwoofer’a ihtiyaç vardır. Müzik dinlerken subwooferı duymakla kalmaz aynı zamanda hissedersiniz de.
MID BAS
100 Hz ile 300 Hz arasındaki sesleri verebilen hoparlörlere mid bas hoparlörler denir.
MIDRANGE
300 hz ile yaklaşık 3 Khz arasındaki sesleri veren hoparlörlere midrange hoparlörler denir.
TWEETER
Yaklaşık 3 Khz ve üstündeki sesleri veren hoparlörlere tweeter denir.
AMFI
Amfi ses gücünü ve kalitesini artırmaya yarar. Eğer otomobilin Orijinal radyo/teybine bağlanmak isteniyorsa bu çıkışa uyumlu olması gerekir.
Anfi gücüne karar verirken dikkat etmeniz gereken en önemli şey
Amfiler iki dört veya beş kanal çıkışına sahiptir. İleride doğabilecek ihtiyaçlarınızı göz önünde bulundurarak bazı ekstra özelliklere uyumlu bir amfi tercih etmenizde fayda var. Bu ekstra özellikler arasında crossover bas ve tiz ayarı mono çıkış yer alıyor.
CROSSOVER
Crossover amfiden çıkıp hoparlöre giden frekansları düzenleyen bir cihaz. Dünyada her şeyi çok iyi çalabilen bir hoparlör olsaydı crossover her hoparlöre ihtiyacı olduğu frekansı yollayarak kulağımızın bütün frekansları doğru almasına yardımcı olur. Crossover sayesinde her hoparlöre doğru sinyal gider. Böylece hoparlörler de doğru frekans bandında daha kaliteli temiz güçlü çalar. Üst düzey kalitede bir ses sisteminde mutlaka crossover bulunması gerekir.
Aktif ve pasif olmak üzere iki çeşit crossover vardır. Aktif crossover radyo-teyp veya cd çalar ile amfi arasına bağlanır. Pasif crossover ise amfi ile haporlör arasına bağlanır. Genelde aktif crossover daha çok tercih edilir. Amfiden önce bağlandığı için amfinin çıkarmış olduğu gücü hoparlörün daha iyi almasını sağlar.
HI-FI (HIGH FIDELITY)
Hi-Fi İngilizce “yüksek sadakat” anlamına gelen High Fidelity kelimesinin kısaltmasıdır. Müziği doğal ve kaliteli dinlemek anlamında kullanılır. Bazı hoparlörler müziğe kendi karakterlerine göre yorum yaparlar. Bazısı biraz daha tizli çalar bazısı daha midli. Gerçek Hi-Fi’ciler müziği olabildiğince doğal dinlemeye çalışır. performans direksiyon sistemi ilave etmek hemen hemen olanaksız. Benzer bir sorun da OEM (Orjinal Equipment Manufacturer) otomobil ses sistemlerinde yaşanıyor. OEM otomobil ses sistemlerinin sorunu zannedildiği gibi radyoların değiştirilmesi değildir. Bu çok kolay bir iştir ve radyo/teyp/CD kombinasyonunda bazısı ise çok donuk ve baslı ses verir. Müşteri sevdiği müzik türünü en kaliteli dinleten hoparlörü seçmesi için montajcıya müzik tercihleri hakkında detaylı bilgi vermeli ve mutlaka önerilen hoparlörü almadan önce bir şekilde dinlemelidir. hoparlörlere yapılan küçük bir müdahale ile eşsiz kalitede ses elde etmek mümkün oluyor. müşteri bizim taktığımız müzik setini alıp başka bir araca takabiliyor. Araç sahibi distribütörlüğünü yaptığı firmalar arasında Rockford Fosgate anfinin gerçek watt değeridir. Bunun için amfinin üzerindeki değil kataloğunda yazılı olan değerler esas alınmalıdır. Bazı marka amfilerin üzerinde 2×100 Watt yazar ama gerçekte 2×25 Watt’tır. İkisi aslında aynı. Ancak aynı otomobilde SAE ile HP beygiri gibi ikisinin hesaplanış şekli farklıdır. Otomobilin normalde voltajı araç giderken 12 Volt seviyesindedir. Ama genellikle amfilerin üzerinde 14.4 Volt’taki değeri yazılır. crossover’a ihtiyaç duyulmayacaktı. İyi bir müzik sistemi için insan kulağının duyduğu frekansları düz (flat) bir şekilde kulağa vermek gerekiyor. Bunu gerçekleştirebilmek için 2 veya daha fazla hoparlöre ihtiyaç duyulur. fabrika çıkışında monte edilmiş mevcut AM/FM/kaset/CD sisteminiz dışarıdan ortalama bir fiyatla satın alabileceğiniz piyasa ürünleri kadar iyidir.
1. Head Unit (Teyp):
Aracımıza ses bilgisini sağlayan üründür.Genelde normal araçlarda tek başına seslendirmeyi de yapar.içinden amfilidir, hoparlörler için küçük bir düzeyde güç sağlar.
2. Coax. Hoparlör (Normal bildiğimiz Kolon):
Çeşitli boylarda olur. 10,13,16 cm ve 6*9 inch oval yapılarda bulunur. 2,3, yada 4 yollu olur. Her yol bir ünitedir.Mesela 3 yollu bir coax hoparlör için: basları için geniş bir ünite,orta sesler için bir ünite ve tizz sesler için daha küçük bir ünite tek bir yapıda bağlıdır.Genelde en ucuz ses yoludur.
3. Komponent:
Coax’dan farkı, ünitelerin ayrık yapıda ve sesi filtreleyen bir “cross over”‘ın bulunmasıdır. 2 veya 3 parçalı olur. her sesi frekansından ayırarak ünitelere dağıttığı için coax’a göre daha net ve verimli olur.
4. (Sub)Woofer:
Ağır Bass sesleri için büyük ve pahalı ürünlerdir. Genelde 20 ila 38 cm arasında değişen çaplarda vardır.En yaygını 30cm’lik olanlardır
5. “Band Pass” Enclosure (4rth order) Kutulu modeller
En alt frekansları yakalamak ve sese derin bas efektleri ile yardımcı olmak içindir, yüksek güç gerektirir.
7. “Sealed” (Portsuz) Kutulu modeller:
Sert ve dinamik bas verirler, uğuldama ve derinden efektler için yanlarında Band Pass Kullanılması iyi olur.
8. “Free Air”
Genelde pioneer’ın piyasada çok sunduğu modellerdir.Kutu olmadan monte edilir ve sesi genelde çok net vermese de Bagajda yer kaplamamsı açısından en ideal küçük sistem bas parçalarıdır.
9. Amfi
Teypten gelen bilgiyi daha da güçlendirerek yüksek güç ihtiyaçlarını karşılarlar. Sadece yüksek seste deil, alçak seste de gücünü belli ederek sesin kalitesini genelde arttırırlar.Asıl amaç yüksek güçlü üniteleri karşılamaktır.
10. Capasitör(Kapasitör, Kondansatör)
Farad birimiyle ölçülürler. Analog ve Digital(sayısal)’ları vardır. Normal Akü güçlü bir ses sisteminin yükünü kaldıramayacağı için buna ani güç ihtiyaçlarını kaldırabiliecek bir ünite bağlanır.Bu elektrik gücü biriktiren üniteye bu ad verilir
11. Aktif Crossover
Ses frekanslarını teypten alınır alınmaz ayıran ya da amfilenmiş sesi değişik ünitelere göndermeye yarayan ve daha profosyonel sistemlerde kullanılan ünitedir.
12. Sound Proccessor
içinde aktif crossover, efektler, ekolaizer v.b. gibi sistemler barındıran, teyp’ten alınan sese bu özellikleri veren ünitedir
13. Eko
Sesi Frekanslarına göre kendinize özelleştirmenizi sağlar.Basları arttırıp tizzleri düşürmek gibi.Tabi kaç band ise o kadar çok ses ayarı yapmaznızı sağlar.Birçoğunda ayrı subwoofer çıkışı bulunduğundan basları daha verimli amfilemenizi sağlar.
ATX Güç Kaynağı Konnektörü
Pin Renk İsim Tanım
1 Portakal +3.3 V Çıkış +3.3 V
2 Portakal +3.3 V Çıkış +3.3 V
3 Siyah GND Toprak
4 Kırmızı +5V Çıkış +5 V
5 Siyah GND Toprak
6 Kırmızı +5 V Çıkış +5 V
7 Siyah GND Toprak
8 Gri PWRGD Power Good
9 Mor +5 V VSB +5 V Stand by
10 Sarı +12 V Çıkış +12 V
Pin Renk İsim Tanım
11 Portakal +3.3 V Çıkış +3.3 V
12 Mavi -12 V Çıkış -12 V
13 Siyah GND Toprak
14 Yeşil PS-ON Güç kaynağının uzaktan açık/kapalı kontrolü
15 Siyah GND Toprak
16 Siyah GND Toprak
17 Siyah GND Toprak
18 Beyaz +5 V Çıkış +5 V
19 Kırmızı +5 V Çıkış +5 V
20 Kırmızı +5 V Çıkış +5 V
/alintidir/
Ses enerjisi bir titreşimdir. Maddeden oluşan bir ortamda yayılan mekanik bir titreşim dalgasıdır. Bir klinisyene göre ise ses, işitme duyusunun uyaranıdır.
HOPARLÖRLER
Elektrik enerjisini ses enerjisine çevirir.
- 1. Konik hoparlörler (Direkt radyatörler) Ses dalgalarını doğrudan doğruya yayımlarlar
- 2. Hunik hoparlörler (Endirek radyatörler).Ses dalgalarını huni biçiminde bir borudan geçirerek yayımlarlar.
- Özellikleri
- 1. Hoparlör toplam distorsiyonu küçük olmalıdır (Diyafram devintisi 2 mm.den küçük olmalı).
- 2. Frekans yansıtsama eğrisi düz, düzgün, geniş olmalı (Konuşma için:200- 7000 Hz/ Konuşma netliği için 3000 Hz.de tümsek olmalı).
- 3. Güç dönüştürme verimi yüksek olmalı.
- 4. Büyük ses (Akustik) güçlerde hoparlör hasara uğramamalıdır
- 5. Transit işaretleri algılayabilmelidir.
- 6. Yönelgenlik (Direktivite) her frekansta aynı olmalı.
- 7. Sağlam olmalı.
- 8. Birim akustik güce isabet eden maliyeti düşük olmalı.
Hoparlör Çeşitleri
- 1. Dinamik hoparlör (devingen bobinli),
- 2. Devingen demirli (distorsiyon fazla),
- 3. Armatürü dengeli (120 Hz.den düşük sesleri almıyor).
- 4. Kristalli-Tiz hoparlör olarak kullanılır. Artık piyasada bulunmamaktadır. Dayanıksızdır
- 5. Şerit
- 6. Elektrostatik-Geniş frekans bantlı, distorsiyonu küçük, sekizli polar diyagramı var.
- Mahsurları: 250-2000 v. polarma gerilimi gerekir.
- Toplam verimi düşüktür. Empedans uydurucu trafo gereklidir. Çıkış ses seviyesi düşüktür.
- 1. Hoparlörün bas seslerde iyi bir davranış göstermesi için hafif, az kütleli, sıkıca bir diyaframa gerek vardır. Tiz ve bas sesler arasında yeterince düzgün bir ses basınç seviyesi elde edilir.
- 2. Arka yüzden çıkan ses dalgalarının ön yüze geçişini önlemek üzere hoparlör geniş yüzeyli bir tahta üzerine takılır. Tahta akustik ekran olarak kullanılıp, akustik geri besleme önlenmeye çalışılır.
Hoparlörün Elektriksel Empedansı
Alçak frekanslarda empedansın en büyük değere ulaştığı frekansa hoparlörün rezonans frekansı denir.
Pratikte hoparlör empedansı 8 Ohm denince; 400 Hz.de ölçülen empedans bilinir.
Yüksek frekanslarda hoparlör empedansı artar. Bu nedenle,yuvarlak bir değer olsun diye hoparlör empedansı ile ölçmeler, 400-1000 Hz.arasında yapılır.
Hoparlör Polaritesi
Ölçüm için, bobin uçlarına pil bağlanır. Diyafram ileri giderse pilin artı ucunun bağlı bulunduğu yer, bobinin de artı ucudur.
Huni Hoparlörler
Alüminyum ya da plastikten yapılır. Huni hoparlörün üretebileceği en düşük frekansa, hoparlörün kesim frekansı denir. Huni hoparlörde güç dönüştürme verimi %10-%40 arasındadır ( Direkt radyatörde % 10.dur)
Çeşitleri.
- 1.Dikdörtgen (Rectangular horn)
- 2.Yuvarlak (Round horn)
- 3.Dönemeçli (Reentrant horn)
- 4.Boyunlu yassı (Conventional Radial horn)
- 5.Boyunsuz yassı (Neckless Radial horn)
- 6.İki geçitli (Double diffraction horn)
Hoparlör Kabinleri
- 1. Açık
- Duvardan en az 15 cm.uzağa konulmalıdır.
- 2. Kapalı
- Alt kesim frekansı : 40-175 Hz
- Üst kesim frekansı : 20000 Hz.
- Açıktaki değerin 2,2 ile 12,5 katı fazla değer alır.
- 3. Kristalle geri beslemeli
- (Phılıps firmasının buluşudur.) Bas Hoparlör merkezine pxe kristal-Piezoelektrik eleman yerleştirilmiştir.
- Besleme devresi bulunmakta Ses dışarıya düzeltilerek verilmektedir.
- 4. Oluklu Bas Refleks ya Kanallı Hoparlör Kutusu yada Akustik Faz İnvertörü denir. Beşgen, altıgen şekilde dizayn edilebilir. Pvc yada kartondan yapılabilir.
Üç yollu Hoparlörler: Bas-Orta-Tiz
Bölüştürme filtresi:
Pasif Radyatör
Yardımcı bas hoparlorlörü.
Manyetik kısmı ve ses bobini yoktur.
Sistemin alçak frekanslardaki (Bas seslerdeki) karakteristiğini genişletmeye yarar.
HOPARLÖR GÜCÜ
Çalışma gücü ( Operating Power )
Ölçülmesi, 100-4000 Hz.arasında yapılır. Hoparlör ekseninden 1 M.uzakta 12 mikrobarlık (96 dB.lik) veya 3 M.uzaklıkta 4 mikrobarlık (86 dB.lik) ses basınç şiddeti üretebilmesi için hoparlör ses bobinine uygulanan sinüzoidal elektriksel güç değerine çalışma gücü denir.
Kapasite (Power Handling Capacity )
Hoparlörün hasara uğramadan dayanabileceği sürekli güç değeridir. Yüksek güçlü olarak bilinen bas hoparlörlerin kapasiteleri : 10-250 W. arasındadır.
Müzik gücü ( Musical Power )
Hoparlör bobinine 25 Hz.den küçük, konuşma ve müziği temsil etmek üzere darbeli gerilim uygulanır. Hoparlörde uğultu ve cızırtının başlamadığı, distorsiyonun henüz gözlenmediği duruma gelinceye kadar, giriş elektriksel gücü arttırılarak müzikal güç bulunur.
SİSTEMİN DAĞILIMI
Şunu belirtmem gerekir ki ana ünüitenin ve kolonların kabinlerini yapmak büyük bir zevkti. Bunu yaptırabilirsinizde fakat kullanılan malzeme ve işçilik iyi olmayabilir iyi olsa bile pahalıya patlayabilir.
Sistemimde iki ana kolon (uzunluk x genişlik x derinlik = 120cm x 25cm x 35 ) , manyetik koruması özel akustik süngerle sağlanmış (kolonun iç duvarları kaplanmış) ve wofeer bölümü ile kolon bölümü içten ayrılmıştır. En önemlisi sertleştirilmiş özel MDF (1.5 cm kalınlığında) malzeme kullanılarak yapılmıştır. Bir tanesinin üzerinde 1 adet TS-S20 tweeter , 1 adet TS-W203C subwoofer, 1 adetTS-M103 orta bas sürücü , 1 cift TS-G1716 hoparlör ve 1 adet TS-H871 hoparlör bulunmaktadır. Tek kolanda bağlantı switch sayısı 3 ‘tür (woofer, hoparlör ve tweeter bağlantıları). Unutmadan söyleyeyim kolonların boş ağırlığı 22Kg. Ayrıca iki subwoofer iki de kolon bölümünde olmak üzere ön tarafa yerleştirilmiş bass refleks delikleri de mevcuttur.
Sistemde ayrıca 2 adet (uzunluk x genişlik x derinlik = 20cm x 30cm x 35cm ) ayrı çekmece kolon vardır. Kolonlar TSA6920 hoparlör ile donatılmıştır ve arkada bass reflesk deliklidirler.
Ve yine 2 adet (uzunluk x genişlik x derinlik = 15cm x 12,5cm x 10cm ) bir çift TS-H871 (8.7cm 2 yollu) donatılmış ve önüne küçük elips hava deliği açılmış uydu hoparlörler bulunuyor.
İyi bir oto müzik sisteminin olmazsa olmazları nelerdir?
İyi bir sisteme sahip olmak için ilk olarak belirli niteliklere sahip bir radyo-teyp almak gerekiyor. Herşeyden önce ön ve arka hoparlörlere bağımsız kumanda edilebilmeli (Fader yapılabilmeli).
Bass ve Treble (kalın ve ince) seslerine de bağımsız olarak kumanda edilebilmeli. Kendi içinde en az 4×30 Watt gücünde bir amfi çıkışı (Hipower) olmalı. İlave bir amfi ile sistemin her zaman kuvvetlendirebileceği düşünülerek ekstra amfi çıkışının olmasına dikkat edilmeli.
Otomobilde kaliteli müzik dinlemek için kesinlikle CD player’a sahip olmak gerekiyor. Bu nedenle alınacak radyo-teybin bagaj disk çalar çıkışı da olmalı. Bu sayede bagaja monte edilecek bir CD player’ı teybin üzerinde bulunan bir düğmeden kontrol ederek istenilen diski rahatlıkla dinlemek mümkün oluyor. Kullanılan bagaj diskleri genellikle 6 10 ya da 12 adet disk çalma kapasitesine sahiptir.
Bu sistem tamamlandıktan sonra sıra hoparlörlerin seçimine geliyor. Eğer bütçe kısıtlıysa orjinal hoparlörler kullanılarak sistem tamamlanabiliyor. Hoparlörler monte edilirken otomobilin kendi yuvalarını kullanmak yeterli.
Müzik sistemi alınırken nelere dikkat etmeli?
Sistemi kurmaya başlarken üç önemli faktörü göz önünde bulundurmak gerekir:
İstenilen performans Otomobildeki elverişli alanBu iş için ayrılan bütçe
Kuracağınız sisteme en uygun ürünü seçmelisiniz. Kurduğunuz sistemin basit olmasına önem göstermeli gereksiz ekstra ürün kullanmamalısınız.
Bir müzik sistemi kurarken ilk önce plan yapmalı ve her zaman kurmuş olduğunuz sisteme daha sonra ilaveler yapabileceğinizi unutmamalısınız.
Unutmayın hiçbir zaman daha çok ilave daha çok kaliteli ve yüksek ses elde etmeniz anlamına gelmez.
Daha kaliteli ses için otomobilin orijinal radyo-teybini değiştirmek zorunlu mu?
Günümüzde fabrika çıkışında bir dizi standart ve sökülmesi güç parçalarla teslim edilen otomobillere farklı aksesuar ve donanımların ilave edilmesi gittikçe zorlaşıyor.
Örneğin SRS Hava Yastığı Sistemi bulunan bir otomobile satış sonrası bu değişikliğin getirdiği görüntü bozukluğu haricinde bir sorun yaşanmaz.
Burada karşılaşılan asıl zorluk hoparlörlerde ve bunları çalıştırmak için gerekli olan gücün sağlanamamasından karşımıza çıkar. Aracınıza
Araç sahibinin dinlediği müzik türü oto müzik sistemi seçiminde ne derece etkili?
Kaliteli müzik sisteminin anahtarı; hoparlördür! Araç sahibinin dinlediği müzik hoparlör seçiminde son derece etkili. Çünkü her hoparlörün kendi karakterine uygun olarak iyi çaldığı bir müzik türü vardır.
Bazı hoparlörler mekanik ses verirler bazısı çok fazla echo yapar
Hangi tür müziğe hangi hoparlör kullanılmalı?
Dünyada yüzlerce marka değişik hoparlör var. Çoğu hoparlör markası tek veya iki farklı müziğe odaklanmıştır. Mesela klasik ve slow müziği iyi çalar. Ama techno müziği çaldığı zaman ses bozulmaya başlar.
Techno müzik çalan hoparlör ise slow müzik çaldığında çok sert bir ses verdiği için rahatsız olursunuz.
Bununla birlikte distribütörlüğünü yaptığımız MB Quart marka hoparlörlerin en büyük özelliği ise her türlü müziğe uyumlu olması. Zira bu marka Amerika’da bütün otomobil müzik sistemleri ile ilgili profesyonel yarışmalarda en yüksek dereceyi elde eden markadır.
Araçların arka cam içi panellerine hoparlörler yerleştirmek doğru mu?
Eskiden bu uygulama çok yaygındı. Ancak bu bölümler artık hoparlör takmaya elverişli değil. Çünkü bu bölümlerin iç taraflarında darbe emici sac kafesler var. Görevleri arkadan vurma esnasında süspansiyon vazifesi görerek aracın katlanmasını önlemek. Eskiden Doğan Şahin tarzı arabalarda o paneller kesilip oralara hoparlör takılıyordu.
Bugünkü otomobillerde o paneli kesmek cinayet! O sacı kesip aynı yerlere 25-30 cm’lik hoparlör koyarsanız otomobil arka veya yan darbe aldığında arka kapıları buruşacak ve açılmayacaktır. Yani otomobildeki mukavemet yok olacaktır. Ayrıca müzik açısından arkadan gelen ses makbul değil. Önemli olan sesin önden gelmesi. Bir konsere gittiğiniz zaman ya da evinizde müzik dinlediğinizde müzik hep önden gelir. Öne yerleştirilen hoparlörler daima daha iyi performans verir.
Otomobilin orijinalliği bozulmadan müzik sistemi nasıl yenilenebilir?
Müzik sistemleri oldukça pahalı uğraşlar. Bu nedenle kısıtlı bütçeler için de çok aşamalı sistemler bulunuyor. Kısacası ucuz bir sistemle başlayıp eklemelerle bu sistemi kusursuz hale getirebilmek mümkün. Bu noktada en önemli konu montaj. İyi bir montajcı müzik sistemini otomobili kesip biçmeden otomobili tahrip etmeden kurmak zorunda. Burada devreye bilgi beceri deneyim ve ustalık giriyor. İyi bir müzik seti yaratmak adına araçlarının tahrip olmaması için otomobil sahiplerinin araçlarını ustalık ve becerilerine güvenmedikleri montaj atölyelerine teslim etmemeleri gerekiyor.
Yenilenen müzik sistemini başka bir araca aktarmak mümkün mü?
Aynı taşınırken evdeki müzik setini alıp başka bir eve götürmek gibi otomobilini satmaya karar verdiyse taktığımız sistemi söküp otonun orijinal sistemini yerine sıfır hasarla takıyoruz. Böylece araç eski haline geldiği için satılırken değer kaybetmiyor.
Direksiyondan kumanda sonradan taktırılabilir mi?
Direksiyondan kumanda arabanın orijinal sistemiyle beraber satılan bir donanım. Sonradan yaptırma imkanı yok. Bu kumanda sayesinde arabanın radyo-teybini direksiyondan açıp kısabiliyor ve radyo kanalı değiştirebiliyorsunuz. Bu konuda önemli bir nokta otomobilin orijinal teybinin değiştirilmesi halinde direksiyondan kumandanın kullanılamaz hale gelmesi. Piyasada “interface” denilen adaptörler sayesinde bazı marka teypleri direksiyondan kumanda ile kullanma imkanı var ama çok kısıtlı.
Sonradan çoklu CD çalar taktırırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Otomobilin orijinal CD çalarını taktırmak gerekiyor. CD çaları herhangi bir yerden değil mutlaka otomobili üreten firmadan alınması gerekiyor. Çünkü aynı marka ve model bile olsa üretici firmadan almadığınız CD otomobile birebir uymuyor. Bunun nedeni firmanın CD üzerinde kendine özel değişiklikler yapması. Firmalar otomobil sahiplerini CD çaları sadece kendilerinden almaya mecbur bırakıyor. Bu yüzden de fiyatları normal CD’lere oranla iki misli oluyor.
Eski otomobillere CD çalar taktırmak mümkün mü?
Eski otomobillerde teybin CDçıkışı yoksa “FM modülatörlü” diye tanımlanan CD çalarlar var. Bagaj CD’si ama öne gelen ve kibrit kutusundan biraz daha büyük bir görüntü ünitesi var. Onun üzerinden şarkı ve CD değiştiriyorsunuz. Sesini de FM frekansından 88.3 veya 88.9′a ayarlayıp oradan dinliyorsunuz. Yani sanki arabanın içinde bir radyo istasyonu varmış gibi bagajdan size yayın yapıyor. Bu CD çalarlarda ses CDdeğil radyo kalitesinde oluyor. Ama başka bir çözüm yok. Bugün Doğan’a da Renault 12′ye de bu şekilde CD çalar takabilirsiniz.
Otomobilde mp3 dinlemek için neler yapılabilir?
Walkman tarzı portatif mp3′leri özel adaptörler sayesinde otomobilinizin teybine takabilirsiniz. Ayrıca sadece otomobiller için üretilmiş mp3′ler de var. Oto Müzik Merkezi olarak ithal ettiğimiz M-Station marka oto mp3 3000 şarkı kapasiteli. Aynı oto radyo-teybi gibi altı kızaklı olduğu için istendiğinde çıkarıp yanınıza almak mümkün. Evinizdeki bilgisayardan download ettiğiniz şarkıları mp3′ün hafızasına kaydederek arabanızda dinleyebiliyorsunuz. Bu mp3′ün fiyatı 1.000 ile 1.250 Dolar arasında değişiyor.
Yeni jenerasyon otomobillerde karşılaşılan en büyük güçlükler nelerdir?
Müzik sistemleri artık arabalara çok entegre olmuş durumda. Sisteme ilave bir amfi eklemek inanılmaz güç. Bunu yaparken arabanın en ufak bir kablosuna zarar verseniz araba bir daha çalışmayabilir. Böyle bir arıza garanti kapsamı dışına çıkacağı için otomobil sahibi çok güç durumda kalacaktır. Dolayısıyla teknolojiyi çok yakından takip etmek gerekiyor.
Bu nedenle günümüzde müzik tesisatı yapan montajcı sayısı hızla azalıyor. Amerika’da her yıl 300-500 montaj dükkanı kapanıyor. Türkiye’de birkaç sene öncesine kadar çok fazla montaj atölyesi vardı. Şimdi montajcı sayısı bakımından on sene öncesinin rakamlarına döndük. Sadece bu işi en iyi bilenler ayakta kalabiliyor.
Oto Müzik Sistemleri ile ilgili bazı terimler
HOPARLÖR
Kaliteli bir oto müzik sisteminin temeli iyi bir hoparlörden geçer. Monte esnasında dikkat edilmesi gereken husus otomobilinizdeki hoparlör yerlerine uygun ebatlarda hoparlör takılmasıdır. Montajcı mutlaka otomobilin kendi hoparlör yuvalarını kullanmalı bu yuvalar içine olabilecek en büyük ebatta hoparlör monte etmelidir.
SUBWOOFER
20-100 hz arasındaki frekans bandındaki sesler bas sesler olarak tanımlanır. Bu frekans bandındaki sesleri veren hoparlöre subwoofer adı verilir.
Subwoofer müziğin içinde olan alt basları verir. Arabanıza subwoofer takmazsanız arabanızın kapılarına takılı olan hoparlörlerden gerekli olan dip bas sesleri istediğiniz gibi duyamazsınız. Kaliteli müzik dinlemek için bagaja küçük dahi olsa mutlaka bir subwoofer taktırmak gerekir. Müziğin içindeki kontrabası bas gitarı duyabilmeniz için subwoofer’a ihtiyaç vardır. Müzik dinlerken subwooferı duymakla kalmaz aynı zamanda hissedersiniz de.
MID BAS
100 Hz ile 300 Hz arasındaki sesleri verebilen hoparlörlere mid bas hoparlörler denir.
MIDRANGE
300 hz ile yaklaşık 3 Khz arasındaki sesleri veren hoparlörlere midrange hoparlörler denir.
TWEETER
Yaklaşık 3 Khz ve üstündeki sesleri veren hoparlörlere tweeter denir.
AMFI
Amfi ses gücünü ve kalitesini artırmaya yarar. Eğer otomobilin Orijinal radyo/teybine bağlanmak isteniyorsa bu çıkışa uyumlu olması gerekir.
Anfi gücüne karar verirken dikkat etmeniz gereken en önemli şey
Amfiler iki dört veya beş kanal çıkışına sahiptir. İleride doğabilecek ihtiyaçlarınızı göz önünde bulundurarak bazı ekstra özelliklere uyumlu bir amfi tercih etmenizde fayda var. Bu ekstra özellikler arasında crossover bas ve tiz ayarı mono çıkış yer alıyor.
CROSSOVER
Crossover amfiden çıkıp hoparlöre giden frekansları düzenleyen bir cihaz. Dünyada her şeyi çok iyi çalabilen bir hoparlör olsaydı crossover her hoparlöre ihtiyacı olduğu frekansı yollayarak kulağımızın bütün frekansları doğru almasına yardımcı olur. Crossover sayesinde her hoparlöre doğru sinyal gider. Böylece hoparlörler de doğru frekans bandında daha kaliteli temiz güçlü çalar. Üst düzey kalitede bir ses sisteminde mutlaka crossover bulunması gerekir.
Aktif ve pasif olmak üzere iki çeşit crossover vardır. Aktif crossover radyo-teyp veya cd çalar ile amfi arasına bağlanır. Pasif crossover ise amfi ile haporlör arasına bağlanır. Genelde aktif crossover daha çok tercih edilir. Amfiden önce bağlandığı için amfinin çıkarmış olduğu gücü hoparlörün daha iyi almasını sağlar.
HI-FI (HIGH FIDELITY)
Hi-Fi İngilizce “yüksek sadakat” anlamına gelen High Fidelity kelimesinin kısaltmasıdır. Müziği doğal ve kaliteli dinlemek anlamında kullanılır. Bazı hoparlörler müziğe kendi karakterlerine göre yorum yaparlar. Bazısı biraz daha tizli çalar bazısı daha midli. Gerçek Hi-Fi’ciler müziği olabildiğince doğal dinlemeye çalışır. performans direksiyon sistemi ilave etmek hemen hemen olanaksız. Benzer bir sorun da OEM (Orjinal Equipment Manufacturer) otomobil ses sistemlerinde yaşanıyor. OEM otomobil ses sistemlerinin sorunu zannedildiği gibi radyoların değiştirilmesi değildir. Bu çok kolay bir iştir ve radyo/teyp/CD kombinasyonunda bazısı ise çok donuk ve baslı ses verir. Müşteri sevdiği müzik türünü en kaliteli dinleten hoparlörü seçmesi için montajcıya müzik tercihleri hakkında detaylı bilgi vermeli ve mutlaka önerilen hoparlörü almadan önce bir şekilde dinlemelidir. hoparlörlere yapılan küçük bir müdahale ile eşsiz kalitede ses elde etmek mümkün oluyor. müşteri bizim taktığımız müzik setini alıp başka bir araca takabiliyor. Araç sahibi distribütörlüğünü yaptığı firmalar arasında Rockford Fosgate anfinin gerçek watt değeridir. Bunun için amfinin üzerindeki değil kataloğunda yazılı olan değerler esas alınmalıdır. Bazı marka amfilerin üzerinde 2×100 Watt yazar ama gerçekte 2×25 Watt’tır. İkisi aslında aynı. Ancak aynı otomobilde SAE ile HP beygiri gibi ikisinin hesaplanış şekli farklıdır. Otomobilin normalde voltajı araç giderken 12 Volt seviyesindedir. Ama genellikle amfilerin üzerinde 14.4 Volt’taki değeri yazılır. crossover’a ihtiyaç duyulmayacaktı. İyi bir müzik sistemi için insan kulağının duyduğu frekansları düz (flat) bir şekilde kulağa vermek gerekiyor. Bunu gerçekleştirebilmek için 2 veya daha fazla hoparlöre ihtiyaç duyulur. fabrika çıkışında monte edilmiş mevcut AM/FM/kaset/CD sisteminiz dışarıdan ortalama bir fiyatla satın alabileceğiniz piyasa ürünleri kadar iyidir.
1. Head Unit (Teyp):
Aracımıza ses bilgisini sağlayan üründür.Genelde normal araçlarda tek başına seslendirmeyi de yapar.içinden amfilidir, hoparlörler için küçük bir düzeyde güç sağlar.
2. Coax. Hoparlör (Normal bildiğimiz Kolon):
Çeşitli boylarda olur. 10,13,16 cm ve 6*9 inch oval yapılarda bulunur. 2,3, yada 4 yollu olur. Her yol bir ünitedir.Mesela 3 yollu bir coax hoparlör için: basları için geniş bir ünite,orta sesler için bir ünite ve tizz sesler için daha küçük bir ünite tek bir yapıda bağlıdır.Genelde en ucuz ses yoludur.
3. Komponent:
Coax’dan farkı, ünitelerin ayrık yapıda ve sesi filtreleyen bir “cross over”‘ın bulunmasıdır. 2 veya 3 parçalı olur. her sesi frekansından ayırarak ünitelere dağıttığı için coax’a göre daha net ve verimli olur.
4. (Sub)Woofer:
Ağır Bass sesleri için büyük ve pahalı ürünlerdir. Genelde 20 ila 38 cm arasında değişen çaplarda vardır.En yaygını 30cm’lik olanlardır
5. “Band Pass” Enclosure (4rth order) Kutulu modeller
En alt frekansları yakalamak ve sese derin bas efektleri ile yardımcı olmak içindir, yüksek güç gerektirir.
7. “Sealed” (Portsuz) Kutulu modeller:
Sert ve dinamik bas verirler, uğuldama ve derinden efektler için yanlarında Band Pass Kullanılması iyi olur.
8. “Free Air”
Genelde pioneer’ın piyasada çok sunduğu modellerdir.Kutu olmadan monte edilir ve sesi genelde çok net vermese de Bagajda yer kaplamamsı açısından en ideal küçük sistem bas parçalarıdır.
9. Amfi
Teypten gelen bilgiyi daha da güçlendirerek yüksek güç ihtiyaçlarını karşılarlar. Sadece yüksek seste deil, alçak seste de gücünü belli ederek sesin kalitesini genelde arttırırlar.Asıl amaç yüksek güçlü üniteleri karşılamaktır.
10. Capasitör(Kapasitör, Kondansatör)
Farad birimiyle ölçülürler. Analog ve Digital(sayısal)’ları vardır. Normal Akü güçlü bir ses sisteminin yükünü kaldıramayacağı için buna ani güç ihtiyaçlarını kaldırabiliecek bir ünite bağlanır.Bu elektrik gücü biriktiren üniteye bu ad verilir
11. Aktif Crossover
Ses frekanslarını teypten alınır alınmaz ayıran ya da amfilenmiş sesi değişik ünitelere göndermeye yarayan ve daha profosyonel sistemlerde kullanılan ünitedir.
12. Sound Proccessor
içinde aktif crossover, efektler, ekolaizer v.b. gibi sistemler barındıran, teyp’ten alınan sese bu özellikleri veren ünitedir
13. Eko
Sesi Frekanslarına göre kendinize özelleştirmenizi sağlar.Basları arttırıp tizzleri düşürmek gibi.Tabi kaç band ise o kadar çok ses ayarı yapmaznızı sağlar.Birçoğunda ayrı subwoofer çıkışı bulunduğundan basları daha verimli amfilemenizi sağlar.
ATX Güç Kaynağı Konnektörü
Pin Renk İsim Tanım
1 Portakal +3.3 V Çıkış +3.3 V
2 Portakal +3.3 V Çıkış +3.3 V
3 Siyah GND Toprak
4 Kırmızı +5V Çıkış +5 V
5 Siyah GND Toprak
6 Kırmızı +5 V Çıkış +5 V
7 Siyah GND Toprak
8 Gri PWRGD Power Good
9 Mor +5 V VSB +5 V Stand by
10 Sarı +12 V Çıkış +12 V
Pin Renk İsim Tanım
11 Portakal +3.3 V Çıkış +3.3 V
12 Mavi -12 V Çıkış -12 V
13 Siyah GND Toprak
14 Yeşil PS-ON Güç kaynağının uzaktan açık/kapalı kontrolü
15 Siyah GND Toprak
16 Siyah GND Toprak
17 Siyah GND Toprak
18 Beyaz +5 V Çıkış +5 V
19 Kırmızı +5 V Çıkış +5 V
20 Kırmızı +5 V Çıkış +5 V
/alintidir/
